Kirazların Haziranı/ Pûşpera Gêlezan

                                           Mehmet Çetin'in yeni "Kirazların Haziranı/ Pûşpera Gêlezan" adlı kitabından:



güzel komşum dilemma

 
taş dahi uyur benimle güzel komşum
kentin yalnızları evlerin sardunyaları
üzgün kırlar uyur uzun ırmaklar dahi
 
uyudu mesela aramızda kararan ırak
işgâl edilmiş bir rüyanın haritasında
yağmurda kırılan sarı ışıklar uyudu
yalandan sıyrılmış çıplak bıçaklar
maden ocağında metan ile altı işçi
 
boyundan kısa ağacın dalına hatıra
ali de uyudu rüyamda isa suretinde
mayın tarlası hayattan kaçan herkes
onyedi yerinden hançerli munzur ile
düşleri yaralı insanları sol hayatımın
 
bir bir yaralı hayvanları ol kâinatın
uyudu benimle ezel ile ebedim dahi
 
uyudu benimle kahkaha diye o kâbus
israfil borusu çalmaya geciken çocuk
soldurulmuş uğur ile kızıltepe uyudu
asuri sesli zangoç çığlıkları ile laleş
 
kaçak tütün kokulu sesiyle babamdı
gece çatlağından kaçan solgun yıldız
kaldırımda ayak sesleri ve daha neler
uyudu benimle güzel komşum ah dahi
 
ah zaten uyur benimle güzel komşum
uyurken sorar ama: aksamsafası dahi
hayat mı bu sanrı mı; sanki dilemma
 
duisburg-amsterdam, 2005
 
 
cîrana min a bedew dîlemma
 
kevir jî bi min re radizê cîrana min a bedew
bêkesên bajêr sardonyayên malan
pesarên dilkeser radizên rûbarên dirêj jî
 
raza sermesele îraqa ku di neqeba me de tarî dibe
li nexşeya xewneke ku hatiye dagirkirin
çirayên ku li ber baranê dişikên razan
kêrên tazî yên ji derewan filitî
metana di kana madenê de û şeş karker 
 
bo çiqlê dara ji bejna te kiniktir bîranîn
elî jî raza di xewna min de di dilqê îsa de
hemû kesên ku ji jiyana ku erda mayînkirî ye direvin
li gel mûnzûra ji hevdeh derên xwe xencerkirî
mirovên jiyana min a çepverû yên xewnbirîndar
 
bibe lawirên birîndar ên gerdûnê yên yek bi yek
bi min re raza ezel û ebeda min jî
 
raza bi min re ew tîqetîq li ser navê xewnereşkê
lawê ji jenandina borîzana îsrafîl re dereng dimîne
bi oxirê ku hatiye çilmisandin re qoser raza
bi qîrînên zangoçê dengasûrî re laleş
 
bavê min bû bi dengê xwe yê bêhn titûna qaçax
stêrka çilmisî ya ku di qelşa şevê re direve
pêjna piyan li ser peyarê û ê nizanim çi
raza bi min re cîrana min a bedew ax jî
 
ax jixwe bi min re radizê cîrana min a bedew
gava ku radizê dipirse lê: pêçeka dîwaran jî
gelo ev jiyan e saw û sepet e; dibêjî qey dîlemma
 
Werger: Lal Laleş – Kawa Nemir








Tanıtım metni:


“Bir insan köprü kurar, bin insan geçer” diyor bir Özbek atasözü.

Lîs Yayınevi, şiirin ve çevirinin olanaklarıyla dilleri birbirine kazandırmayı devam ediyor. Daha önce A. Telli, Ş. Erbaş, A. H. İzgören ve M.Mungan gibi şairlerin seçilmiş Türkçe şiirlerini Kürtçe’ye (Kurmanci) kazandırıp yayımlayan Lîs, Türkçe-Kurdî Poetika dizisinde bu kez Mehmet Çetin’in Türkçe seçilmiş şiirlerini Lal Laleş ile Kawa Nemir’in çevirisi ve "Pûşpera Gêlezan / Kirazların Haziranı" adıyla yayımladı. 
"Pûşpera Gêlezan/ Kirazların Haziranı" altı bölümden oluşuyor: ‘gülü gül ile tartan kardeşlik baharını/ haber eylemek için günlere ve güllere’ dizeleriyle başlayan ilk bölüm, Mehmet Çetin’in ‘kitapsız’ yeni şiirlerinden oluşuyor. ‘Kekemece’, ‘Aşkkıran’, ‘Hatıradır, Yak Bu Fotoğrafı’ ve ‘Birağızdan’ adlı şiir kitaplarından yapılmış seçmelerle, Mehmet Çetin’in 1988 yılında cezaevindeyken yayımlanan ilk kitabı ‘Rüzgâr ve Gül İklimi’ne kadar giden bir şiir serüvenine tanıklık sunuyor. 
M. Çetin’in yirmi yılı aşkın Türkçe şiir birikimine, izlek ve uğraklarına dair bütünlüklü bir okuma fırsatı sunan bu kitap, kendisi de Kürt (Kırmanç) olan ve 20 yılı aşkındır ana dili Kırmancki’yle de yazan bir şairin, 8 yaşında öğrendiği Türkçe ile ilişkisi bağlamında önem taşırken; şiirlerindeki ses, imge örgüsü ve coğrafyası ile duygusal-düşünsel kaynakları üzerinden, anadili Türkçe olmamasına karşın Türkçe yazan ama bunların ‘Türk Şiiri’ yerine, ‘Türkçe Şiir’ olarak tanımlanmasını öneren duyarlık ve dikkate de bir başka açılım sunmuş oluyor.
 
                                                                                    

Gotineke pêşiyan a Özbekan wiha dibêje: “Mirovek pirek çêdike, hezar mirov di ser re derbas dibin.”

Weşanên Lîs, bi derfetên helbest û wergeranê, xebata hevnêzikkirina zimanan didomîne.

Weşanên Lîs, ku berê jî wergera Kurdî (kurmancî) ya helbestên bi Tirkî yên helbestkarên wekî A. Telli, Ş. Erbaş, A. H. İzgören û M. Mungan di nav rêzeya Poetîka Tirkî-Kurdî de weşandibû, vê carê jî, bi wergera Lal Laleş û Kawa Nemir, helbestên Tirkî yên bijare yên Mehmet Çetin bi navê Pûşpera Gêlazan/Kirazların Haziranı weşand.
 
    Pûşpera Gêlazan/Kirazların Haziranı ji şeş beşan pêk tê: beşa yekem ku bi ristên, “Ji bo xeberdana bihara biratiyê ya ku gulê/bi gulê diwezinîne bo rojan û gulan”  dest pê dike, ji helbestên Mehmet Çetin ên ku neketine pirtûkan pêk tê. Bi vê bijareyê, ji helbestên Mehmet Çetin, ên ku ji pirtûkên “Bi lalûteyî”, “Evînqelîn”, “Bîranîn e bişewitîne vî fotrafî”, “Biyekdengî”, “Ba û seqaya gulê” hatine bijartin, heta bi pirtûka wî ya yekem “Ba û seqaya gulê” ku di sala 1988an de dema di girtîgehê de bûye hatiye weşandin, govaniya serboriya helbesta Mehmet Çetin tê kirin.

Vê pirtûka ku der heqê danehev û paşxaneya helbesta Mehmet Çetin a Tirkî û der heqê şoperê û guzergahên wî de derfeta xwendineke tevahî dide mirov, girîngiya têkiliya helbestkar a bi zimanê Tirkî re ku di 8 saliya xwe de hîn bûye û digel ku ew bi xwe jî Kurd e (Kirmanc) û ji 20 salan zêdetir e bi zaravayê dayika xwe Kirmanckî dinivîse jî, darî çavan dike; û di ser deng, hêma û cografyaya helbesta wî re, ji bo hestyarî û baldariya kesên ku, zimanê dayika wan ne Tirkî ye û bi Tirkî dinivîsin û li şûna Helbesta Tirk, pênasekirina Helbesta Tirkî pêşniyaz dikin, aso û bergeheke dîtir derpêş dike.


PUŞPERA GÊLAZAN/ KİRAZLARIN HAZİRANI
Mehmet Çetin, çeviri: Lal Laleş, Kawa Nemir
Lis, Poetika Dizisi, Ocak 2008
ISBN:978-975-6179-56-7
128 Sayfa



  
  Mehmet Çetin