Yapısı olmayan ne var ki, ama en güzeli
Meyvesi sözcük, dili akıl olan ağacındır.
 
Havada bir şey yok, hava basık, hava asık
Ben ararım, o döner, ben yanarım, o arar.
Bir ağaç, kolları havada sanki yağmur
Duasında.
Yapısı olmayan ne var ki, ama en güzeli
Meyvesi sözcük, dili akıl olan ağacındır.
Birlikte baş koyduk, birlikte başladık
Destan gibi insanlık serüvenimize.
 
Gündüzleri, çözdük güneşin uçan yelesiyle
Ya geceleri, daimî bir yıldız var tepemizde,
Havaîmavi havadan
Altın rengi teller, sırma saçtan da olabilir.
Tepemizdeki yıldızdan sarkıtılmış tellerin
Uçlarında, kapakları yaldızlı kutsal kitaplar:
Beş büyük kitap, dördünü anladık, biri kime?
Güneş mi okur, gökler mi dinler, sözü bana mı;
Ağaç evrense, evren mi okur, yazısı bana mı?
 
Herkese, her şeyden daha nice kitaplar...
Hava aç, ağaç meyve yüklü, evren mahzen gibi
Dallar esner, sayfalı sürgünler dalgalanır.
Sessizliğin dudakları mı kıpırdar, kitapların mı,
Altındayım bu acayip ağacın, kulaklarımda sesler
Ve önündeyim açık kitapların, bakan gözlerin.
Ne zamandan beri mi bu haldeyim,
Ey okuyan başlar;
Ne bileyim ben, oturmuşum zaman tahtına
Tek parçadan ibaret ak bir giysiye bürünmüşüm!
 
Başım, ellerim, ayaklarım ve bir omzum çıplak
Ben dönerim, ağaç yanar; ben yanarım, ağaç donar.
Ellerim havada, yaldızlı yıldızdan el istercesine,
Yakarışımın sebebi karşımda, çatısız ve ahşap
Bir yapı: dört ayrık duvar.
Her duvarında üçer pencere var, dönme dolap gibi
Yapının mimarî kaidesi.
Ben bakarım, yapı döner; ben okur, yapı yanar.
Pencerelerde dönen yürek gözlü dünyalar var.
Ben yanarım, yapı yanar, yürek ateşten kanar:
Dünya döner!
 
Söylencesi olmayan, ne var ki, ama en kalıcısı
Meyvesi uygar, zekâsı yazılı bellek, olanındır.
Gördüm! Gördüm! Ben kana kana yanarken!
Köşelerinde, ayrık duvarlar arasında birer yılan,
Bazen kıvrılır yere, bazen boylanırlar duvar
Boyunca dört haydari yakalı yılan.
Bazan da gürleşip dikenleşirler duvardan duvara.
Denilir ki duvarların birleşmesine mâni olurlar.
 
Hal bu üzre; bir yürek çeşitlemesidir yaşamak.
Hal bu üzre hal; bir yürek çeşnisidir yaşamak.
Hal bu üzre haldır ki pencerelerden
Okunacak yankısı.
 

Ben yanarım, yapıdaki yürekler yanar, döner.

Birinci duvarın birinci penceresindeki

 


Ben, üreten gözlü yürek, Güneş’ten ateşi yakan
Damardaki kan gibi akan, çırılçıplak, yalın ayak,
Birinci duvarın ikinci penceresinden sesleniyorum:
Yediveren gözlü yüreğim, yüreğiniz gibi size yakın.
Yok olmamak için yaşam mücadelesinde bilenmek
Yani açlıktan, yokluktan ve barınaksızlıktan...
Kırılmamak
Yani yaşamak için üretmek, emekle, güne erişmek.
İşte bunun içindir ki kavgalıyım doğayla, kavgam,
Yaşamak içindir.
 
Cesurdum evrimin basamaklarını bir bir çıkarken.
 
Koşadönerim, boşa dönerim, her adımda yanarım.
Ah, şu ormanlar, dağdan çetin dikenli ağaçlar!
Doymak ya da lokmasızlıktan ulu orta gebermek.
Aç mideye lokma, başıma bir sığınak için
Didinmek...didinmek. Didinmek: aramaktır!
Ey üreten gözlüm, devşiren yürek, saf yüreklim,
Aradığını bulmak ve avladığını paylaşmak
Sevilmektir, sevgiyi yeniden üretebilmektir!
 
Boş durmak açlıktır, açlık öldürür, uyandırmalı,
Buyruğunu, beyin değil, aç güdüler buyurur.
Dolaşmalı, gezmeli, toplamalı hazır yiyecekleri
Çıkarsa şansımıza bir av, onu da çevirmeli.
A, şunlara bakın, onlar da çıplak, sürü halindeler!
Kimi dik duruyor iki ayak üzerinde,
Kimi dört ayaklı.
Kimisi de bize benziyor, namahremleri kapalı;
Ar damarlarımız mı kabarmış, korunmaktır
Maksadımız.
Üretmek birleşmektir, çoğalmalı soyumuz
Acaba, hangimizden doğacak güzel insanımız?
 
Yaşamak, değişimin yolunda ilerlemektir.
Bir dal mı kırsam, bir taş mı taşısam,
Donanımsızlık, kuşa kurda yem olmaktır.
Kazanmak için taştan alet mi yapsam,
Becerikli insanmış, diyecekler öykümü
Nice sonra yazanlar.
Hoşuma giderdi bu sözler, üreten gözlü yüreğim.
Ben ne idim, bende bir ben yanar: İnsan olmak
İçin!
İlk otu ayıklarken, olgun meyveleri tadarken
Sopayla, taşla av peşinde düşüp koşarken
İlk kapalı barınağa girip, tabanına ot sererken...
Karınca kararınca biraz daha yaklaşıyordum
Siz’e.
 
Ben, ne idim, bendim: üretilen ve yeniden
Büyüyen yürek.
 
Alev gibi titriyorum buzulun havasından,
Yüreğim, pencerenizdeki üreten gözlü yürektir
Yanıyorum ölüm-dirim köprüsünde.
Ah, bir düşünebilsem!
Bir mağara mı bulsam, bir oyuk mu açsam;
Düşünmek, kazanılanı korumak
Ve geliştirmek içindir.
 
Bendim, benden bir ben doğar, benden ileri:
İnsan olmak için!
 
Taştan baltayı, el baltasını, huş ağacından eşyayı
Yaban elde dev mamutu, bizonu ve rengeyiğini
Korunaklarda domuzu, suda ve denizde balığı
Ve daha nicelerini avlayan, derilerinden giyecek
Dişlerinden ve kemiklerinden takılar yapan;
Kıldan fırçayı, topraktan ve ottan boyayı bulan
Ve tohumdan ekini, üründen taneyi ve ekmeği
Ve kilden testiyi, bezeli çanak çömleği
Ve bakırdan, tunçtan ve demirden işlemeli
Bil cümlesini;
Ve kazıklara binili havadar sahil evlerini,
Kayadan oyma mezarları ve daha neleri
Sizler için yaparken yanan üreten gözlü yürek,
Bendim!
 
Yanarım! Yanarım! Yürekten yanar dövülürüm!
 
Elim, uzunsun, uzan sarışın insanların yurduna,
Neander Vadisi’nde, taş yongadan çakmaktaşım
Çıkar, koyuver üzerine kavını, çakıver demirini,
Tutuştur sigaranı, ateşim yoluna meşaledir.
Unutma, uğra Vogelhard Mağarası’na da,
Çizimlerim duvarda: resimlerimi gör de gel!
Vay, bendim...bendim ressamların: ol piri!
 
Lokma derdi, o kadar ruhumuza kazınmıştı ki
Yaşamak bir masal gibi, resimdeki gibi değil.
 
Ah, ben ne idim, elimin sanatkâr efendisi!
Geçersen sarışın insanların yurdundan batıya,
Yorulursan, dinlen Dordogne Mağaraları’nda.
Aldırma, yürürsen açılır tutulan ayakların,
Yolun devamı sıra sıra dağlardır: Pireneler.
Vay, elim, Altamira Mağarası’nda resimlerim,
Santander’in kızı Maria’nın çocuk gözleriyle
Bak onlara!
Bir de kendi gözlerinle, bir de benim gözlerimle,
Sen bakarken, sen okurken ben, yeni resmimde
Yanarım!
 
Elim uzunsun: çok elli, telli direkli koca yüreksin,
Durma uzan, kaşım gibi kara insanların kıtasına
Sanlar Mağarası’nda boyam, fırçam, resimlerim.
 
Tellisin elim, çok tellisin, gönlümün resmisin,
Memleket havasındasın:
Salın Katran Dağı-Karain Mağarası’na!
Salın Palan Vadisi-Keçiler Mağarası’na!
Var, salın Yedisalkım-Kızlar Mağarası’na!
 
Elim, varsa dizinde derman, git başka ellere de!
 
Üreten gözlü yüreğim, dört odalı kubbedir sana,
Çiz, kazı, boya duvarlarına bütün gördüklerini!
 
Hal bu üzre; bir yürek resmidir çalışmak.
Hal bu üzre hal; bir yürek çeşnisidir yaşamak.
Hal bu üzre haldır ki bir yürek ateşidir egemenlik
Ve kendi penceresinden görülecek alfabesi.
 
 


Yüreğim, savaş gözlü yürektir, vuruşu çataldır
Derindendir kaynayışı, bakışına göredir bakışı
Yürek meydanında yanarken cana candır ateşi.
Savaş gözlü yürektir yüreğim, kapışa duruşu,
Çelik kanatlı bir kartal gibi göğüs göğüsedir
Dar günümde kovaladığında uğursuz karanlığı.
 
De ki, ey zaman, istemem birilerinin
Onun arkasından konuşmasını,
‘Kandan kına yakılmaz’ yazdırmışlar
Tahtasına mazinin,
Kanı su gibi akıtanlar!
De ki, ey yazan, boşuna yakınıp durmuşlar
Sohbetin laf ustaları,
Barışın ana tanrıçasını, kartal kanatlarımla
Ben indirdim düze!
 
Yüreğinizdir yüreğim, savaş gözlü yürektir,
Diyorsam,
Savaş, yaş künyemize savaş olarak
Kazılmamıştı henüz.
Ömür kısa, yol uzun ve ben, insana oyuncu;
Oynadım, geldim
Çağlar öncesini ve çağları bir aktör gözüyle.
 
Acaba kaçıncı defaydı, gökteki kabileler mi
Savaşıyordu:
Göğün karnı ateşlenir, gürler ve yıldırım düşer,
Yakar düştüğü yeri,
Tek düştüğü yeri yakmaz ateş, çevresini de
Yakar.
Aydınlanır yer, kararır yer, aydınlanır...kararır, Kararır...aydınlanır...gözlerim, ateşten kör! Korkuyor muyum, dedim fırtına tanrılarını Sesime katarak? Korkunun, ecele faydası yok, yaşamı belledim. Ve savaşı belledim: doludan vurmayı Yıldırımdan yakmayı Aslandan kükremeyi, şahinden pençeyi Ve tilkiden fendiliği!

***