Bu kış, 16
Aralık
2006-15 Nisan 2007 tarihleri arasında Nieuwe Kerk Müzesinde
düzenlenecek büyük
serginin konusu dünyanın en çarpıcı şehirlerinden
biri olacak. Dünya
uygarlıklarının buluşma noktası ve kültürlerin beşiği
İSTANBUL. Osmanlı
hanedanı bu müstesna şehre damgasını vurdu ve ona
görkemli saraylar, camiler ve
koleksiyonlar armağan etti. İstanbul’daki birçok
müzeden neredeyse 300 sultan
hazinesi Amsterdam’a geliyor, bunların arasında
dünyaca ünlü Topkapı Sarayı
Müzesi hazineleri de var.
Sergi Osmalı
sultanlarının zengin geçmişine bir yolculuğu andırıyor.
Sultan portreleri ve
kaftanlar, önemli tarihi olayların minyatürleri ve
tabloları, halılar,
sultanlara verilen armağanlar, kutsal emanetler, mermer mezar taşları,
tasavvufla
ilgili nesneler, önemli edebiyat ve bilim eserleri,
olağanüstü güzellikte hat
sanatı örnekleri, seramikler, nargileler ve müzik
enstrümanları sergilenecek
eserler arasında öne çıkanlar.
Bütün bu dikkat çekici nesneler,
görkemli
ortaçağ kilisesinin iç
mekânında Kossman
& DeJong tarafından tasarlanan 10’u aşkın mimari
tasarımın içinde yer
alacak. Eserlere eski ve yeni filmler ve etkileyici müzik
parçaları eşlik
edecek.
Serginin
odaklandığı şehir dünyanın en eski şehri
değil belki ama Haliç, Marmara Denizi ve Boğaz kıyısındaki
olağanüstü konumu
ve zengin tarihiyle kuşkusuz dünyanın en harikulade
şehirlerinden biri. Bugün
şehrin nüfusu Hollanda’nın nüfusuna eşit,
ama şehrin tarihi MÖ 650’de
Megaras’ın kurduğu küçük taşra
kasabası Byzantion'la başlıyor. Büyük
Konstantin’in imparatorluğunun başkenti yapmasıyla 4.
yüzyılın başında şehir
bir metropol haline geliyor. Şehre ismini veren de o: Konstantinopolis.
13.
yüzyıldan itibaren hem şehir hem de Bizans İmparatorluğu
gerileme devrine
girer. Ticaret gücünü kaybeder,
nüfus azalır ve şehir yavaş yavaş
çürüyüp
zayıflar. Haçlı seferleri, savaşlar, yağmalar... Şehir bu
felaketlerden kendini
asla tam olarak toparlayamaz. Aynı yüzyılda ufukta bambaşka
bir tehdit belirir:
‘Türkler’. Orta Asya’nın bozkır
halklarından olan Türkler, yavaş yavaş hâkim
oldukları alanı genişletmektedir. Türkler arasında ise Osmanlı
Beyliği, Bizanslılar
ve komşu İslam beylikleri arasında gücünü en
hızla arttıran olur. 15. yüzyılın
sonuna gelindiğinde Osmanlılar, İstanbul hariç, Bizans
İmparatorluğu’nun
tamamını ele geçirmiş durumdadır. 28 Mayıs 1453
günü şehre saldırı emri verilir.
Saatler sonra Fatih Sultan Mehmet şehre girer. Konstantinopolis
düşmüş, şehre
yeni ismi olan İstanbul verilmiştir. (Yunanca ismi olan i
poli, şehir’den hareketle).
Deze
winter staat vanaf 16 december 2006 t/m 15 april 2007 een van de meest
bijzondere steden ter wereld centraal in een grote tentoonstelling in
De Nieuwe
Kerk: “ISTANBUL”. Een kruispunt van
wereldbeschavingen en bakermat van cultuur.
De Ottomaanse dynastie drukte een grote stempel op deze bijzondere stad
en liet
de prachtigste paleizen, moskeeën en verzamelingen na. Bijna
300 schatten van
de sultans uit vele musea in Istanbul, waaronder die van het
wereldberoemde
Topkapi paleis museum, komen deze winter naar de Dam in Amsterdam.
Het
bezoek aan de tentoonstelling is een wandeling door het rijke verleden
van de
Ottomaanse sultans. Te zien zijn o.m. hoogtepunten van de Ottomaanse
kunst
zoals portretten en kaftans van de sultans, miniaturen en schilderingen
van
belangrijke momenten uit de geschiedenis, tapijten, geschenken aan de
sultan, sieraden,
religieuze relikwieën, marmeren tulbanden, mystieke objecten,
hoogtepunten uit
literatuur en wetenschap, fraaie kalligrafie, keramiek, waterpijpen en
muziekinstrumenten. Al deze
bijzondere voorwerpen zijn terug te vinden
in de wandeling langs ruim 10 gebouwen (o.a. de bazaar, koffiehuis,
hamam,
tekke, moskee en harem) die architectenbureau Kossman & DeJong
plaatst in
de majestueuze middeleeuwse kerk, gecombineerd met oude en nieuwe
filmbeelden
en bijzondere Ottomaanse muziekfragmenten.
De
stad waaraan de tentoonstelling in De
Nieuwe Kerk is gewijd, is misschien niet de oudste stad van de wereld,
maar
zeker een van de meest spectaculaire, met haar rijke geschiedenis en de
prachtige ligging aan de oevers van de Gouden Hoorn, de Zee van Marmara
en
Bosporus. Hoewel de stad tegenwoordig evenveel inwoners telt als
Nederland,
begon het ooit als het kleine provinciestadje
‘Byzantion’, gesticht in 650 v. Chr. Byzantium werd van stad een
metropool,
nadat keizer Constantijn de Grote het tot hoofdstad van zijn rijk
maakte (begin
4de eeuw). Ook gaf hij zijn naam eraan:
‘Konstantinoupolis’. Sommige van de
monumentale gebouwen uit die periode zijn nog altijd te bewonderen,
zoals de
Hagia Sophia, de grootste kathedraal uit de middeleeuwen gewijd in 563,
en
later veranderd in de Aya Sofya Moskee. De stad Constantinopel en het
Byzantijnse Rijk raakten vanaf de 13de eeuw in verval. Kruistochten,
oorlogen,
plunderingen – de stad kwam deze rampen niet meer te boven.
De handel liep
terug, mensen trokken weg en de stad brokkelde langzaam af. In
diezelfde eeuw
ontstond aan de oostelijke horizon een heel andere dreiging: die van de
‘Turken’. Zij waren een van de steppevolkeren uit
Centraal-Azië die
langzamerhand hun machtsterrein uitbreidden. Met name de dynastie van
Osman
wist haar macht te vergroten ten koste van de Byzantijnen en de
aangrenzende
islamitische rijkjes. Aan het eind van de 15de eeuw hadden de Ottomanen
het
hele Byzantijnse Rijk bezet, met uitzondering van Constantinopel. Op 28
mei
1453 veroverde Mehmed de Veroveraar eindelijk de stad. Constantinopel
was
gevallen, en werd omgedoopt tot Istanbul (afgeleid van de Griekse
benaming eis
tèn polin = naar de stad). Hiermee kwam ook een
einde aan het Byzantijnse
rijk. Istanbul met het beroemde Topkapi paleis als residentie van de
sultans werd
het nieuwe centrum van het enorme Ottomaanse rijk. Bijna 500 jaar lang
zou een
van de langdurigste heerschappijen van een dynastie, de Ottomanen, in
Istanbul aan
de macht blijven.
