|
Türk
Dünyası Edebiyatı alanında dil, çeviri, yayın, tanıtım konularında uluslararası
bir platform olarak gündeme gelen ve zamanla kurumlaşan KIBATEK'in ana
hatlarıyla kısa tarihçesi şöyle özetlenebilir:
Dokuz
Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi Türkçe Bölümü "Çağdaş Türk
Lehçeleri/Türk Dünyası Edebiyatları" öğretim görevlisi
Araştırmacı-Yazar-Şair Feyyaz Sağlam KIBATEK projesinin fikir babası ve
mimarıdır. Dünyada İngilizce, İspanyolca, Almanca, Arapça vd. dillerin uluslar
arası örgütlenmeleri örneklerinden hareketle, Türkçe açısından böylesi
uluslararası bir örgütlenmenin / kurumlaşmanın mümkün olup olamayacağı
sorusuyla zihnini (meslekî anlamda) yıllarca meşgul en Feyyaz Sağlam,"Türk
Dili'nin Edebiyatını'nın Uluslararası Örgütlenmesi Projesi"ni kendi
mütevazı çalışmalarıyla İzmir'de başlatmıştır. Yıllarca üzerinde titizce
çalıştığı her geçen gün biraz daha olgunlaştırdığı bu proje elbette ki altyapı
itibariyle bazı tecrübe ve hususlardan beslenmektedir. Feyyaz Sağlam yaklaşık 20
yıldır Balkanlar'dan Kıbrıs'a, İngiltere'den İsrail'e, A.B.D.'den
Avustralya'ya, Moldova'dan Özbekistan'a Türkiye dışındaki Türk şair
yazarlarıyla iletişim, işbirliği ve dostluk ilişkileri içerisindedir.
Türkçe'nin dünyada konuşulduğu, yazıldığı coğrafyanın önemli bir bölümünü
gezmiş, buralarda araştırmalar yapmış, bilimsel-sanatsal toplantılara katılmış
ve bütün bu temasları, yoğun çalışmaları sonucu bu alanda kitapları
yayınlanmaya başlanmıştır.(1) Ayrıca "Türkiye Dışındaki Türk
Edebiyatları" konusunda Türk Dünyası'nda ülkemizde Türkoloji bilimi
alanında "ekol" ve "öncü" bir yayın kabul edilen Prof. Dr.
Yavuz Akpınar'ın yayınladığı "Kardaş Edebiyatlar" dergisinin yazı
kurulu üyesi ve aktif yazarlarındandır. "Türk Dünyası Edebiyatı"
alanında temel Türkolojik yayınlarda uzman olarak araştırma ve incelemeleriyle
yer alan Feyyaz Sağlam, İzmir'de Türk Dünyası'na yönelik kimi uluslararası
etkinliklerin düzenlemesine ve organizasyonlarına da öncülük etmiştir.(2) Ne
var ki "Türk Dili ve Edebiyatı'nın Uluslararası Örgütlenmesi" projesi
oldukça kapsamlı ve iddialı bir projedir. Bireysel olarak Feyyaz Sağlam'ın
gücünü ve kapasitesini aşmaktadır. Bu alanda daha önceki girişimleri ve
tecrübeleri doğrultusunda, pratik bir yaklaşımla kısmî bir adım atmanın daha
doğru, daha akılcı ve gerçekçi olacağının bilincinde olan Feyyaz Sağlam ,
başlangıç olarak projesinin sadece bir boyutunu gündeme getirerek ilk adımı
atmaya karar verir. İlk aşamada öncelikle Türkiye Türkçe'sinin Türkiye dışında
konuşulduğu - yazıldığı edebiyat üretildiği iki ayrı saha olan
"Kıbrıs" ve "Balkanlar" sahalarını bir platformda gündeme
getirmesinin uygun olacağını böylece, Kıbrıs ve Balkanlar sahalarının
artılarının birbirlerinin hizmetine sunulmasıyla bu projenin hayata
geçebileceğini, daha sonradan çerçeveyi genişletmeyi düşünür.(3) Bu konudaki
bireysel çalışmaları ve hazırlıkları 25 Temmuz 1997 tarihine kadar İzmir'de
sürmüştür.
F. Sağlam
Sonradan
KIBATEK adını alan projede ikinci önemli dönüm noktası 28 Temmuz 1997
tarihidir. Feyyaz Sağlam projeyi Kardaş Edebiyatlar dergisinde yıllardır
birlikte çalışmakta olduğu Bulgaristan Türkleri Edebiyatı'nın önemli ismi
şair-yazar-çevirmen dostu Dr. Şaban M. Kalkan'a getirir. Dr. Kalkan,
Bulgaristan Türkleri Edebiyatı'nda yeri, ağırlığı, ödülleri olan,çeviri çalışmalarında
tecrübeli; zorunlu göçle geldiği Türkiye'de bir yandan hekim olarak mesleğini
sürdürürken, diğer yandan da İzmir sanat, kültür, edebiyat çevrelerinde kısa
sürede saygınlık kazanmış olan imzadır. "Salihli Şiir İkindileri"
gibi bir etkinliği uluslararası düzeye getirenler arasındadır.
İki
yakın dost projeyi enine boyuna müzakere ederler. Projeyi olumlu karşılayan ve
benimseyen Dr. Kalkan, projeye dahil olan 2.imza olmuştur. Özellikle
"çeviri" alanında yürütmekte olduğu çalışmaları bu yeni yapılanmaya
memnuniyetle kaydırabileceğini belirterek projeye ilk somut ve ciddi desteği
verir.(4) Böylece projenin çeviri faaliyetleri Dr. Kalkan'la otomatikman
başlamış olur. Feyyaz Sağlam'ın Balkan ülkelerindeki şair-yazar-çevirmenlerle
yapacağı başka temasların da olumlu olması halinde , projenin olgunlaştırılarak
KKTC yetkililerine sunulması kararı alınır. Dr. Şaban M. Kalkan'dan projesine
ilk önemli desteği alan Feyyaz Sağlam bu aşamada projeyi
Romanya,Moldova,Makedonya,Bosna Hersek, Kosova (Yugoslavya), Batı Trakya ve
Bulgaristan'daki dostlarına açar. Bir bölümüyle de telefon, faks ve mektupla
yapılan temas ve müzakerelerden sonra Balkan ülkelerindeki
şair-yazar-çevirmen-dostlarının destek ve onaylarını da alır. Böylece proje
daha olgunlaşmış olur.
İzmir'de
"Kıbrıs- Balkanlar Türk Edebiyatları Platformu" hazırlıkları devam
ederken Feyyaz Sağlam, Ekim 1997 tarihinde Bolu'da düzenlenecek bir sempozyuma
davet edilir. KKTC'den de uzmanların katılacağı uluslararası bu sempozyum
vesilesiyle projenin Kıbrıslı uzmanlarla müzakeresi mümkün olabilecektir. Abant
İzzet Baysal Üniversitesi'nde 10-12 Ekim 1997 tarihinde düzenlenen
"Bolu'da Halk Kültürü ve Köroğlu Sempozyumu" esnasında 11 Ekim 1997
günü toplantıya katılan Feyyaz Sağlam, KKTC kültür eski bakanı İsmail Bozkurt'a
"Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu"
projesini sunar. Bolu-Abant'ta yapılan ön görüşme ve müzakerelerden sonra,
projeyi ilginç bulan İsmail Bozkurt bu konuda yetkililerle görüşüp, bir cevap
vereceğini söyler. İsmail Bozkurt bu olayı yani sonradan KIBATEK adını alan
projenin Feyyaz Sağlam tarafından gündeme getirildiğini, daha sonra kaleme
aldığı "Gelecek İçin Umut Veren Bir Süreç" başlıklı yazısında (5) ve
Makedonya'da kendisiyle yapılan bir söyleşide ifade etmiştir.(6) İsmail Bozkurt
böylece 11 Ekim 1997 tarihi itibariyle Feyyaz Sağlam ve Dr. Şaban M. Kalkan'dan
sonra projeye dahil olan 3. kişi olmuştur.
 
Bu
mutabakattan sonra Ekim 1997 - Mart 1998 tarihleri arası Feyyaz Sağlam, Dr.
Şaban M.Kalkan Türkiye ve Balkanlar'da; İsmail Bozkurt da KKTC'de proje üzerine
yoğun çalışmalarını sürdürürler. Feyyaz Sağlam'ın temasları sonucunda
Türkiye'den Karşıyaka Belediye Başkanı A.Kemal Baysak, İsmail Bozkurt'un
girişimleri ile de KKTC'den Milli Eğitim, Kültür Gençlik ve Spor Bakanlığı
projeye destek verirler. Bütün bu hazırlıklardan sonra, 3-6 Mart 1998
tarihlerinde Gazimağusa'da Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde "I. Uluslararası
Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu" gerçekleştirilir.
Sempozyuma Feyyaz Sağlam'ın girişimiyle Balkan ülkeleri dışından Almanya,
Hollanda ve Azerbaycan'dan da uzmanlar katılır. Böylece Kıbrıs-Balkanlar
ekseninde başlayan oluşum daha ilk toplantısında Avrupa ve Kafkaslara da
açılmış böylece coğrafyasını da genişletmiş olur… KKTC Cumhurbaşkanı Rauf
R.Denktaş'ın da katılımıyla onurlandırdığı sempozyum çerçevesinde çeviri
çalışmalarının müzakere edildiği, planladığı "Atölye Çalışması" ve
ayrıca "Uluslararası Şiir Şöleni" de düzenlenir. Sempozyum sonucunda
İsmail Bozkurt (K.K.T.C) Feyyaz Sağlam (Türkiye), Mehmet Tütüncü (Batı Avrupa)
ve İsmail Çavuşev (Balkanlar) dan oluşan "İzleme Kurulu" oluşturulur.
Toplantı KKTC'de büyük bir ilgiyle karşılanmış ve çok sayıda yayın yapılmıştır.
KKTC Cumhurbaşkanı Rauf R. DENKTA, açılış konuşmasını yaparken, "Bu
sempozyum KKTC ile Balkan Türkleri'ni birleştirecek. "İfadesiyle projeye
verdiği önemi ve beklentilerini vurgulamıştır.(7) Bu toplantıda alınan kararlar
doğrultusunda Kıbrıs-Balkanlar ekseninde başlatılan çeviri çalışımlarının ilk
somut neticesi, Kıbrıs Türk şairlerinden Ayşen Dağlı'nın şiirlerinden Dr. Şaban
M. Kalkan ve İvan Doynov tarafından 4 Nisan 1998 tarihinde Bulgarca'ya yapılan
çevirileridir. Kitap boyutunda yapılan ilk çeviri çalışmaları ise Türk
Lehçeleri(şiveleri) alanında olmuştur. Feyyaz Sağlam'ın rubaileri Prof. Dr.
Vagif Sultanlı tarafından Azeri Türkçe'sine çevrilir ve Bakü'de 12 Haziran 1998
tarihinde "Rubailer"adıyla baskıya verilir. Kıbrıs Türk Edebiyatçılarından
Balkan dillerine kitap boyutunda ilk çeviri ise 12 Ağustos 1998 tarihinde
Üsküp'te gerçekleşir. Mehmet Kansu'nun şiirlerinden seçmeler Nusret Dişo
Ülkü'nün girişimiyle Taşko Şirilov tarafından Makedonca'ya çevrilerek bu ülkede
yayınlanır.
01
Ekim 1998 tarihinde Kıbrıs-Balkanlar Türk Edebiyatları platformunun edebiyat
dergisi Turnalar'ın ilk sayısı KKTC'de Gazimağusa'da yayınlanır. Derginin
"Çıkarken" başlıklı yazısında İsmail Bozkurt derginin bir ekip
çalışmasının ürünü olduğunu şöyle ifade etmiştir: "Özellikle Balkanlardaki
yazar dostlarımızla iletişimimizin sağlanmasında değerli dostum Feyyaz
Sağlam'ın çok büyük katkısı oldu. Şaban M. Kalkan'ın çabaları Feyyaz Sağlam'ın
katkılarını tamamladı. "26 Ekim 1998 tarihi Kıbrıs-Balkanlar edebi
hareketinin önemli bir yan etkinliğini gerçekleştirdiği tarihtir. Bu tarihte
İzmir Karşıyaka'da "Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yıldönümü Uluslararası
Sempozyumu " gerçekleştirilir. Bu sempozyuma İzmir protokolü dışında 9 ülkeden
konuşmacı katılmıştır.
27-29
ekim 1998 tarihlerinde Karşıyaka'da düzenlenen "II. Uluslararası Kıbrıs ve
Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu'na 19 ülkeden şair, yazar, çevirmen,
Türkolog ve bilim adamı katılmıştır. Toplam 33 bildiri tartışılmıştır.Bu
toplantıya Kıbrıs-Balkanlar coğrafyası dışında Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya
coğrafyalarından da katılım söz konusu olmuştur. Karşıyaka toplantısında alınan
en önemli kararlar yönetimde "Eşbaşkanlık" sisteminin kabulü ve
hareketin İzmir'de "Türkiye Bürosu"(merkezi) açılması kararlarıdır.
23
Kasım 1998 tarihinde KKTC'nin Gazimağusa şehrinde İsmail Bozkurt ve
Feyyaz
Sağlam'ın başkanlığında gerçekleştirilen İzleme Kurulu yaptığı
toplantıda Kıbrıs - Balkanlar ekseninde başlayan hareketin Avrupa
ülkelerindeki Türk
edebiyatçılarınca da gördüğü ilgi üzerine
"Kıbrıs-Balkanlar-Avrupa"olarak genişletilmesine ve hareketin adının
Feyyaz Sağlam'ın önerisiyle KIBATEK olarak kullanılmasına karar
verilir. (Bu
toplantıda KIBATEK sözcüğü ilk kez Feyyaz Sağlam
tarafından önerilmiş ve kullanılmıştır.) Aynı toplantıda "KIBATEK
Büroları" oluşturulmuş, Dr.
Şaban M. Kalkan Türkiye; Nusret Dişo Ülkü Balkanlar ve
Mehmet Tütüncü de Batı
Avrupa Bürosu şeflilerine getirilmiştir. 25 Kasım 1998 tarihinde
Lefkoşa
Atatürk Kültür Merkezi'nde Şiir Dostları Derneği ve
Kıbrıs Türk Yazarları
Birliği'nin ortaklaşa düzenledikleri ve Gülgün Serdar'ın
yönettiği "I.
Şiir Şöleni'ne katılan Eşbaşkan Feyyaz Sağlam, şölende
yaptığı konuşmada
Kıbrıslı şair-yazar ve izleyicilere KIBATEK'in kurulduğunu
açıklar,ilk teknik
bilgileri verir. KIBATEK sözcüğü böylelikle kamuoyu
önünde ilk kez Feyyaz
Sağlam tarafından bu toplantıda telaffuz edilmiştir.
KIBATEK'in
ilk tüzük taslağı İzmir'de Eşbaşkan Feyyaz Sağlam tarafından 30.11.1988 tarihinde
hazırlanmış ve bu metin Ankara'da yayınlanan "Kıbrıs Mektubu"
dergisinin 01.01.1999 tarihli sayısında yayınlanmıştır. Bu metinde KIBATEK'in
kuruluş amaçları Feyyaz Sağlam tarafından şöyle sıralanmıştır.
- Kıbrıs
Balkanlar ve Batı Avrupa başta olmak üzere Türkiye Türkçe'sinin
egemen
olduğu bölgelerdeki Türk Edebiyatları arasında karşılıklı ve sistemli
olarak
yayın-tanıtım faaliyetlerinin yapılmasını koordine etmek
- Aynı
edebi potansiyelin Türk Dünyası'nın diğer bölgelerinde de tanıtılması ve
diğer
Türk lehçelerine (şivelerine) çevrilmesi için girişimlerde bulunmak
- Yine
aynı edebi potansiyelin çeşitli doğu ve batı dillerine çevrilmesi için
girişimlerde
bulunmak.
-
Bütün
bu çalışmaların ve diğer edebi ürünlerin bir arada yer alacağı ortak
uluslararası
bir edebiyat dergisi yayınlamak ve yaşatmak.
- Bu
amaçlar doğrultusunda uluslararası ve yöresel boyutlarda sempozyum,
panel
gibi bilimsel etkinlikleri gerçekleştirmek.
- Yine
aynı amaçlar doğrultusunda değişik kitap yayınlarını gerçekleştirmek.
- Bütün bu çalışmalar çerçevesinde elde edilen gelişmeleri basın bildirisi, basın
toplantısı
gibi çalışmalarla kamuoyuna aktarmak.
KIBATEK'in
Balkanlar Bürosu Makedonya'nın başkenti Üsküp'te, büro şefi şair-yazar-çevirmen
Nusret Dişo Ülkü'nün gayretleri ile 15.01.1999 tarihinde açılmıştır. 13.02.1999
tarihinde de KIBATEK'în Türkiye Bürosu İzmir'de (Yedi ülkeden katılımın olduğu)
uluslararası etkinliklerle açılmıştır. Bu etkinliklere KKTC'den Eşbaşkan İsmail
Bozkurt ve yönetim kurulu üyeleri Mehmet Kansu, Ayşen Dağlı katılmıştır.
14.02.1999 tarihinde KIBATEK'in yeni yapılanması ile ilkuluslararası paneli
Manisa'da gerçekleştirilmiştir. Feyyaz Sağlam'ın koordinasyonu ile Celal Bayar
Üniversitesi'nde gerçekleştirilen bu etkinlikler dönüşünde Manisa-İzmir
karayolunda KIBATEK ekibi bir trafik kazası geçirmiş ve ölümden
dönmüştür.15.02.1999 tarihinde KIBATEK'in 2.paneli Dokuz Eylül Üniversitesi'nde
gerçekleşmiştir. Buca Eğitim Fakültesi'nde yapılan bu panelin de
koordinasyonunu Eşbaşkan Feyyaz Sağlam sağlamıştır. 30.04.1999'da ilk KIBATEK
konferansı Yrd. Doç.Dr. Mehmet Yardımcı tarafından İzmir'de verilmiştir.
KIBATEK'in üçüncü bürosu olan Batı Avrupa Bürosu 18.05.1999 tarihinde
Hollanda'nın Haarlem şehrinde Büro şefi Mehmet Tütüncü'nün gayretleriyle
düzenlenen konferans etkinliğiyle açılmıştır. 10.07.1999 tarihinde Eşbaşkan
Feyyaz Sağlam'ın önerisiyle iki yeni KIBATEK projesi daha gündeme gelir. İlki
KIBATEK Bülteni çıkartılması ikincisi de KIBATEK Uluslararası Ödülleri'nin
ihdas edilmesidir. 01.08.199 tarihinde KIBATEK amblemi ile ilk kitaplar
İzmir'de çıkmıştır. (II. Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları
Sempozyumu, Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu ,
Şiir Gecesi ) 01.10.199 tarihinde yine İzmir'de Turnalar dergimizin 2.sayısı
KIBATEK amblemiyle çıkmıştır. 29.10.1999 tarihinde Romanya'nın Köstence şehrinde
KIBATEK'in "III. Uluslararası Kıbrıs- Balkanlar-Avrupa Türk Edebiyatları
Sempozyumu" düzenlenmiştir. Bu toplantıda verilen bir önergenin kabulü ile
KIBATEK adında yer alan "Avrupa" sözcüğü "Avrasya" sözcüğü
ile değişmiştir. Bu sempozyum çerçevesinde 30 Eylül 1999 günü KIBATEK'in ilk
uluslararası edebiyat ödülü Eşbaşkan Feyyaz Sağlam'ın teklifiyle Almanya'da
yaşamakta olan şair-yazar Nevzat Yalçın'a verilmiştir. 01.10.1999 tarihinde
İzmir'de KIBATEK BÜLTENI yayın hayatına başlamıştır. 17.11.1999 Kosova'nın
Doğru Yol Türk Kültür Sanat Derneği "Uluslararası Süleyman Brina Balkanlar
Türk Kültürü Hizmet Ödülü"nü KIBATEK projesi nedeniyle Eşbaşkanlar Feyyaz
Sağlam ve İsmail Bozkurt'a vermiştir. Ödül KKTC Cumhurbaşkanı Rauf R. DENKTAŞ
tarafından Gazimağusa'da törenle verilmiştir. 18.11.1999 tarihinde KIBATEK
Yönetim Kurulu Gazimağusa'da yaptığı toplantıda 2000 yılı KIBATEK Türk Diline
Hizmet Ödülü'nün İsrail'de yaşayan gazeteci-yazar Yaakov Barha 'ya verilmesini
kararlaştırılmıştır. 20.03.2000 tarihinde Hollanda'nın Haarlem şehrinde
düzenlenen III. Avrupa Türkçe Yayınlar Sempozyumu'na Eşbaşkanlar Feyyaz Sağlam
ve İsmail Bozkurt katılarak KIBATEK'i Avrupa'daki Türk kültür, bilim ve sanat
çevrelerine daha yakından tanıtmışlardır. 07.04.2000 tarihinde Çanakkale 18 Mart
Üniversitesi'nde KIBATEK'in Türkiye içindeki 3.uluslararası paneli
gerçekleştirilmiştir. Aktif üyelerimizden Ayşe Tural'ın çabalarıyla gerçekleşen
bu etkinlik , büyük yankı uyandırmıştır. 08.04.2000 tarihinde Çanakkale
etkinliği esnasında toplanan KIBATEK Yönetimi 2000 yılı KIBATEK Uluslararası
Edebiyat Ödülü'nün Makedonya Türk şair-yazarlarından İlhami Emin'e verilmesini
kararlaştırmıştır. 10-14.05.2000 tarihinde Makedonya'nın Struga kentinde
KIBATEK'in 4.büyük sempozyumu toplanmıştır. 26-30.06.2000 tarihlerinde KIBATEK
Eşbaşkanları Bosna Hersek'e davet edilmişler ve bu ülkede KIBATEK adına
temaslarda bulunmuşlardır. 2/6.08.2000 tarihleri arasında KIBATEK Eşbaşkanları
bu kez İsrail'de Türkçe olarak yayınlanmakta olan Gelişim dergisinin daveti
üzerine bu ülkeye gitmişlerdir. 3.08.2000 tarihinde Kfar Saba şehrinde
"KIBATEK Uluslararası Türk Dili'ne Hizmet Ödülü'nün takdimi
gerçekleşmiştir. 18.11.2000 tarihinde KIBATEK Yönetim Kurulu KKTC'nin
Gazimağusa şehrinde toplanmıştır. Bu toplantıda KIBATEK 2001 yılı ödüllerinin
Kırım Türkleri'nin büyük yazarı Cengiz Dağcı ve İngiltere'de yaşayan Kıbrıslı
şair Osman Türkay'a verilmesi kararlaştırılmıştır.
5.2.2001
Kıbatek Vakfı KKTC'de kurulmuş, İsmail Bozkurt KIBATEK Eşbaşkanlığı'ndan
ayrılarak Vakıf Başkanlığına getirlmiştir. 23.02.2001 KIBATEK Türkiye Yönetimi
ve üyeleri son gelişmeleri değerlendirmek üzere olağanüstü bir toplantı yapmış
ve İzmir Deklarasyonu'nu imzaya açmışlardır.
*Mayıs 2001 KIBATEK Yayınları İzmir'de başladı
*1 Ağustos 2001 İzmir'de KIBATEK derneği kuruldu (35-038-014)
*Kasım 2001, KIBATEK'in Tarihi "Türk Dünyası Edebiyatı'nda KIBATEK
1997-2001" adıyla İzmir'de yayınlandı.
*3 Mayıs 2002, KIBATEK I.Olağan Genel Kurulu İzmir'de yapıldı.
*Eylül 2002 KIBATEK Yayınları'nın yurt dışında ilk kitabı Romanya'da yayınlandı
(Cıneva Numıt Buğra)
*23 Mayıs 2003 KIBATEK Genel Merkezi İzmir'de açıldı.
*Mayıs 2003 Kıbatek Ortadoğu Bürosu Bülteni yayınına başladı.
*24 Nisan 2004 KIBATEK II. Olağan Genel kurulu İzmir'de yapıldı.
*14-15 Ağustos 2004 KIBATEK Avustralya kıtasında edebiyat şöleni düzenlendi.
*Nisan 2005 KIBATEK Bülteni'nin 23. sayısı "Şaban Mahmutoğlu Kalkan"
Özel Sayısı olarak yayınlandı
*Mayıs 2005 KIBATEK Ortadoğu Bürosu'nca TÜRK DÜNYASI KIBATEK DERGİSİ yayınına
başladı.
*20.11.2005 tarihinde KIBATEK Yönetim Kurulu Üyesi Fadıl Ünal'ın sponsorluğunda
İnternet'te KIBATEK sitesi hizmete girmiştir.
*5
Aralık 2005 tarihinde Azerbaycan'ın başşehri Bakü'de bulunan Dünya Genç Türk
Yazarlar Birliği (DGTYB) KIBATEK'e "Türk Dünyası Hizmet Ödülü" nü
verdi.
*KIBATEK
ve Özel Çamlaraltı Koleji Nisan 2006 tarihinde "KIBATEK 2006" adı
CD'yi çıkartarak yeni bir projeyi daha gerçekleştirdiler.
*15
Nisan 2006 tarihinde Kıbrıs Türk Kültür Derneği (KTKD) ve KIBATEK İzmir'de
birlikte 8 ülkenin katılımıyla Uluslararası Şiir Şöleni düzenlediler.
6
Mayıs 2006 tarihinde KIBATEK III. Olağan Genel Kurulu İzmir'de yapıldı.
*20
Aralık 2006 tarihinde KIBATEK Yönetim Kurulu'nda görev değişikliği yapıldı.
Atila ER dernek başkanlığına, Leyla IŞIK dernek genel sekreterliğine getirildi.
Çeviri çalışmalarımız Dr. Şaban M. KALKAN
koordinatörlüğünde devam etmektedir.
KIBATEK
projesinini doğuş/çıkış noktası büyük ölçüde "çeviri" çalışmaları
düşüncesi olmuştur. Projeyi gündeme getiren Feyyaz SAĞLAM 'ın bu alanda ilk
görüştüğü ve destek istediği uzman olan Dr. Şaban Mahmudoğlu KALKAN'ın aynı
zamanda usta bir çevirmen oluşu raslantı değildir. Yine bu çerçevede değişik
ülkelerden KIBATEK'e "Kurucu Üye" olarak temsilciler seçilirken
Feyyaz SAĞLAM'ın tarafından "çevirmenler" ön planda tutulmuştur.
Şaban M. KALKAN'ın dışında KIBATEK kurucu üyeleri, İsmail A. ÇAVUŞEV
(Bulgaristan), Altay KERİM - Emel EMİN (Romanya), Sanya GAKOVİÇ (Bosna-Hersek),
Stephan BULGAR (Moldova), Mehmet KANSU (KKTC), Zeynel BEKSAÇ (Kosova), Nusret
Dişo ÜLKÜ (Makedonya), Mehmet TÜTÜNCÜ (Hollanda) gibi imzalar çeviri alanında
yoğun çalışmaları, yayınları, başarıları olan isimlerdir. (Daha sonraki KIBATEK
etkinliklerinde bu kadroya yeni çevirmenler de eklenmiştir.)
KIBATEK'in
Gazimağusa'da düzenlediği ilk sempozyumdan sonra açıklanan sonuç bildirgesinde
bu oluşumun "Çeviri"ye verdiği önem ve öncelik şöyle belirtilmiştir:
"Türkiye
Türkçe'sinin egemen olduğu Kıbrıs-Balkanlar ve Batı Avrupa Türk
Edebiyatları'nın karşılıklı olarak, sistemli bir biçimde yayın yoluyla tanıtımı
çalışmalarına hemen başlanması; aynı edebi potansiyeli seçkin örneklerinin
diğer Türk lehçelerine (şivelerine) çevrilmesi olanaklarının aranması; yine
aynı edebi potansiyelin gerek doğu, gerekse batı dillerine çevrilmesi çalışmalarında
başlanması..."(1)
Projeyi
ve bu çerçevede KIBATEK'in ilk tüzüğünü hazırlayan Feyyaz SAĞLAM,
"KIBATEK'in AMAÇLARI" arasında "çeviri" konusunu şu şekilde
vurgulanmıştır:
"Kıbrıs-Balkanlar-Batı
Avrupa başta olmak üzere Türkiye Türkçesi'nin egemen olduğu bölgelerdeki Türk
Edebiyatları arasında karşılıklı ve sistemli olarak yayın-tanıtım
çalışmalarının yapılmasını koordine etmek; aynı edebi potansiyelin Türk
lehçelerine çeşitli doğu ve batı dillerine çevrilmesi için girişimlerde bulunmak"(2)
Bu
çerçevede KIBATEK'le birlikte çok yönlü yoğun bir çeviri faaliyeti başlamıştır.
Büyük bir bölümü KIBATEK Türkiye Büro Şefi Dr. Şaban M. KALKAN'ın
koordinasyonuyla gerçekleşen çeviri çalışmaları, KKTC şairlerinden Ayşen
DAĞLI'nın şiirlerinden seçmelerin Dr. KALKAN ve İvan DOYNOV'un 04.04.1998
tarihinde Bulgarca'ya çevrilmesiyle sistemli olarak başlamıştır.
KIBATEK
ve çeviri bağlamında kimi teknik bilgileri şöyle tasnif etmek mümkündür:
  
I. KIBATEK Projesinde Görev Alan Çevirmenler:
Dr. Şaban M. Kalkan (Türkiye)
İvan Doynov (Bulgaristan)
Mehmet Kansu (Kktc)
Sanya Gakoviç (Bosna-Hersek)
Zehra Nalbantoğlu (Kktc)
Ersev Sarper (Kktc)
Mehmet Tütüncü (Hollanda)
Binaca Pilica (Bosna-Hersek)
Ayhan Menteş (Kktc)
Tahr Kahhar (Özbekisten)
Edit Tasnadi (Macaristan)
Hasan Mercan (Kosova)
Altay Kerim (Romanya)
Acı A. Cemal (Romanya)
Zeynel Beksaç (Kosova)
Anke Atamer (Almanya)
Nesim Eskin (İsrail)
Selda Mansur (Kktc)
Mehmet İsmail (Azerbaycan)
Prof. Dr. Gurbandurdi Geldiyev (Türkmenistan)
Dr. Grazyna Zajac (Polonya)
Doç. Dr. Tamilla Aliyeva (Azerbaycan)
Prof. Dr. Vagif Sultanlı (Azerbaycan)
Nursen Mustafa (Bulgaristan)
Prof. Dr. Suphi Saatçi(Türkiye)
Şükran Raif (Yunanistan)
Şamil Sadıkov (Tataristan)
Drita Karahasan (Makedonya)
Hatima Adilbekova (Kırgızistan)
Perihan Uysal (Türkiye)
Plamen Cvanov (Bulgaristan)
Dongick Kim (Güney Kore)
  
II. Dillere Göre KIBATEK Çevirileri:
Kıbatek kuruluş amaçları doğrultusunda Kıbrıs ve Balkan Türkleri Edebiyatı
örnekleri çeşitli Türk lehçelerine (şivelerine) Doğu, Batı ve Slav dillerine
karşılıklı olarak çevrilmiştir. Bu dilleri şöyle sıralayabiliriz:
a) Doğu Dilleri: Arapça, Farsça, İbranice
b) Batı Dilleri: İngilizce, Almanca, Fransızca, Yunanca, Romence, Macarca
Arnavutça, Litvanca
c) Slav Dilleri: Rusça, Bulgarca, Boşnakça, Lehçe, Sırpça, Makedon’ca
d) Türk Lehçeleri/ Şiveleri: Azeri Türkçesi, Gagauz Türkçesi, Tatar Türkçesi,
Özbek Türkçesi, Karay Türkçesi, Kırgız Türkçesi
e) Uzak Doğu Dilleri: Korece, Japonca
Bu çevirilerin tam bir dökümü çizelge olarak"Türk Dünyası Edebiyatı'nda
KIBATEK 1997-2001" adlı kitabımızda verilmiştir.
III.Türlere Göre KIBATEK Çevirileri:
KIBATEK çevirilerinde ağırlıklı olarak şiir ön planda olmuş, ayrıca öykü ve
roman çevirileri de gerçekleştirilmiştir. Kitap boyutunda yapılan çevirilerden
başka çok sayıda bireysel çeviri de yapılmıştır. Kitap boyutunda yapılan ve
yayınlanan çeviriler şöyledir: Mehmet KANSU (KKTC) Seçme Şiirler Makedon’ca/
Feyyaz SAĞLAM (Türkiye) Rubailer, Azeri Türkçesi, Azerbaycan/ Tayfun YÜCER
(KKTC) Poema Care Traise-Romence/ Mehmet KANSU (KKTC), Midas'ın Parmakları,
Romence/ İsmail BOZKURT (KKTC), Yusufcuklar Oldu Mu? - Bulgarca ve Makedonca,
Yağmurlu Sabahlarda Aşk, Konstantin PAUSTOVSKİ (Rusya) Türkçe (3)
KIBATEK çeviri çalışmalarında üzerinde durulması gerekli bir diğer konu da
KIBATEK mensuplarının çeviri konusundaki bilinmsel bildirileridir. Bunları da
bir liste halinde görebiliriz:
1) KALKAN Dr. Şaban M."XX. Yüzyıl Bulgaristan Türkleri Edebiyatı'nda
Tercüme ve Problemleri", 3.3.1998, I. Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar
Türk Edebiyatları Sempozyumu, Gazimağusa, KKTC.
2) Kerim Altay, "Türkçe'den Romence'ye Çevrilen Edebi Eserler",
3.3.1998, I.Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları Sempozyumu,
Gazimağusa, KKTC.
3) SAĞLAM Feyyaz, "Yunanistan (Batı Trakya) Türkleri Edebiyatı'nda Çeviri
ve Problemleri", II.Uluslararası Kıbrıs ve Balkanlar Türk Edebiyatları
Sempozyumu, 27-29.10.1998 Karşıyaka-İzmir.
4) KANSU Mehmet, "Çevirinin Önemi"30-31.08.1999, Uluslararası 28.
Dünya Edebiyatları Çevirmenler Sempozyumu , Kalkandelen, Makedonya.
5) İSMAİL Sabahattin, "KIBATEK ve Türk Edebiyatları Arasında Aktarma"
III. Uluslararası Kıbrıs-Balkanlar-Avrupa Türk Edebiyatları Sempozyumu, 29
Eylül - 03 Ekim 1999 , Köstence, Romanya.
6) KANSU Mehmet, "Bir Kavram Olarak Çeviri Sanatı, Kıbrıs ve Balanlar Türk
Edebiyatlarında Çevirinin İşlevselliği, Önemi ve Geleceğe Yönelik
Öneriler", 29 Eylül-03 Ekim 1999, III. Uluslararası
Kıbrıs - Balkanlar - Avrupa Türk Edebiyatları Sempozyumu, Köstence - Romanya
7) AKALIN Prof. Dr. Şükrü H., "Türk Lehçelerinin Edebi Ürünlerini
Aktarılmasında Karşılaşılan Sorunlar Üzerine", 09-14 Mayıs 2000, IV.
Uluslararası Kıbrıs - Balkanlar - Avrasya Türk Edebiyatları Sempozyumu, Struga,
Makedonya.
8) KANSU Mehmet, "Şiir Çevirilerinde Çevirmen Nesnel Olmayabilir."
28-29.08.2000, Uluslararası Dünya Edebiyat Çevirmenleri Sempozyumu, Kalkandelen
- Makedonya.
KIBATEK Platformu "çeviri" konusunda gerçekten de yoğun çalışmalar
içerisinde olmuştur. Elde ettiği somut neticelerle özellikle Kıbrıs ve
Balkanlar Türk Edebiyatı tarihinde özel ve haklı bir yere ulaşmıştır.
KIBATEK çeviri kitapları hariç, bireysel çeviri metinlerine ait ayrıntılı
listeyi verirken, öncelikle yayınlanan çeviri metinlerini yayın künyeleriyle
birlikte sunuyoruz. Ayrıca Türkiye Büromuzun gerçekleştirdiği, ancak henüz
yayın sırası gelmeyen çeviri metinlerini de listemize eklemeyi uygun bulduk. Bu
metinler yayın sırası beklemekte olup (gerektiğinde) teyit edilmek üzere,
Türkiye Büromuz arşivinde bulunmaktadır.
2.DÖNEMDE KIBATEK ÇALIŞMALARINDA GÖREV
ALAN ÇEVİRMENLER (ŞUBAT 2001'DEN
GÜNÜMÜZE)
Nursen MUSTAFA (BULGARİSTAN)
Nesim ESKİN (İSRAİL)
Sabri İ. ALAGÖZ (BULGARİSTAN)
Prof. Dr. Gurbandurdu GELDİYEN (TÜRKMENİSTAN)
Doç. Dr. Habib İDRİSİ (İRAN)
N. Ayşin PARLAKYILDIZ (TÜRKİYE)
Şükran RAİF (YUNANİSTAN)
Prof. Dr. Suphi SAATÇİ (TÜRKİYE)
Dongick KİM (GÜNEY KORE)
Altay KERİM (ROMANYA)
Fatma SADIK (ROMANYA)
Şamil SADIKOV (TATARİSTAN)
Ayşe DAĞ (TÜRKİYE)
Ayşe KARADAN (TÜRKİYE)
Dr. Sabiha Nevin İSLAM (TÜRKİYE)
Hüdai ÜLKER (ALMANYA)
Dr. Nazım MURADOV (AZERBAYCAN)
Dr. Ahmet ASRAR (PAKİSTAN)
Niyazi HÜSEYİN (BULGARİSTAN)
Dalina JUNKŞİ (ARNAVUTLUK)
Dr. Sevdiye KÖKSAL (TÜRKİYE)
Plamen İVANOV (BULGARİSTAN)
Mehmet SANSAR (BULGARİSTAN)
Reyhan BAHAR (AVUSTRALYA)
İslam Beytullah ERDİ (BULGARİSTAN)
Gül DEMİRYÜREK (TÜRKİYE)
Kengo OKADA (JAPONYA)
Baki YİĞİT (TÜRKİYE)
Edit TASNADİ (MACARİSTAN)
Perihan UYSAL (TÜRKİYE)
Dr. Tahir KAHHAR (ÖZBEKİSTAN)
Dr. Grazyana ZAJAC (POLONYA)
Hüdayi ÜLKER (ALMANYA)
Meral MERT (BULGARİSTAN)
Aysun AKTAÇ (TÜRKİYE)
Behir ABDİ (MAKEDONYA)
Habib GEREZ (TÜRKİYE)
Dipnotlar :
1) Adı
geçenin bu alandaki çalışmaları ve yayınlarının listesi için biyografi bölümüne
bakınız. Kitapların sadece ikisini bu noktada belirtmek uygundur:
a)Türk Dünyası Edebiyatı İncelemeleri,1996,Akademi Kitabevi, İzmir.
b) Türkiye Dışında Yazılmış Türk Dili Şiirler Antolojisi, 1999, Akademi
Kitabevi , İzmir.
2)31 Ağustos 1995 tarihinde İzmir'de gerçekleştirilen "Uluslararası Batı
Trakya Paneli" ve 17-19 Temmuz 1997'de Karşıyaka'da yapılan "II. Uluslararası Balkanlar Türk
Kültür ve Sanat Şöleni" bu etkinlikler arasındadır.
3)Feyyaz Sağlam bu görüşünü ve amacını Makedonya'da Türkçe olarak yayınlanan
Birlik gazetesinin kendisiyle yaptığı röportajda açıklanmıştır. Bkz : KUBUR Ali,
Feyyaz Sağlam'la Röportaj: Balkanlarda Kabına Sığmayan Bir Edebi Birikim Var" , Birlik , S : 5149,
7 Nisan 1998, s.19, Üsküp,Makedonya
4)Geniş bilgi için bkz :
KALKAN Dr. Şaban M. , "Türk Dünyası Edebiyatı'nda Yeni Bir Oluşum;
KIBATEK, Kardaş Edebiyatlar, S.44, s.48-51,İzmir
5)Turnalar : S:1, s.64, Gazimağusa , KKTC.
(Yazıda bu görüşme Nisan ayında yapılmış olarak verilmiştedir, doğrusu
Ekim'dir. F.S.)
6) KUBUR Ali, İsmail Bozkurt'la Söyleşi : Sempozyumlar Düzenlemekle
Bağlılığımızı Sıklaştıracağız, Birlik , S:5148 , 4 Nisan 1998. s: 8, Üsküp, Makedonya.
7)Kıbrıs, Mart 1998, s.8, Lefkoşa/ KKTC
(KAYNAK: TÜRK DÜNYASI EDEBIYATI'NDA KIBATEK 1997/ 2001)
|
